Najlepsi z najlepszych – elitarne jednostki specjalne

Najlepsi z najlepszych. Wyspecjalizowani w technikach walki, w działaniach na morzu, lądzie, powietrzu i pod wodą. Biorą udział w działaniach wojennych, operacjach antyterrorystycznych czy akcjach zwiadowczych. Oto 10 najbardziej elitarnych jednostek specjalnych z całego świata.

Navy SEALs (USA)

United States Navy Sea, Air and Land (SEAL) to siły specjalne amerykańskiej marynarki powołane do życia na polecenie prezydenta Johna F. Kennedy’ego w 1961 r. SEALs walczyli w każdym większym amerykańskim konflikcie od czasu wojny wietnamskiej. Podczas walki z Vietcongiem zyskali przydomek „diabłów o zielonych twarzach”, ze względu na używany kamuflaż i błyskawiczne akcje. Dzisiaj jednostka ta jest używana do akcji bezpośrednich i specjalnych operacji rozpoznawczych. Kiedyś grupa SEALs działała głównie w „taktyce niebieskiej” (morza, oceany, jeziora, rzeki), dziś jest bardziej uniwersalna jeżeli chodzi o działania specjalne. W 2011 r. komandosi SEALs wzięli udział w operacji „Włócznia Neptuna”, podczas której zabito Osamę bin Ladena. Oprócz doskonale opanowanej walki wręcz, SEALs stosują także broń palną, wśród której jest m.in.. karabin FN SCAR, M4, Mp5, pistolety M9, M11 i H&K USP.

SAS (Wielka Brytania)

Special Air Service (SAS) to elitarna jednostka specjalnego przeznaczenia British Army, która została założona przez Davida Stirlinga w 1941 r. Początkowo jej głównym zadaniem było przeprowadzanie ataków dywersyjnych za liniami wroga w trakcie działań w Afryce Północnej. Obecnie istnieją trzy jednostki o nazwie SAS: 22 Professional Regiment of the Special Air Service (zawodowa jednostka wojskowa) oraz dwie skupiające osoby zgłaszające się ochotniczo do służby w armii terytorialnej – 21 SAS (The Artists) i 23 SAS. Pułk 22 SAS to główna formacja specjalna British Army, która pełni również bardziej specjalistyczną rolę szeroko rozumianej formacji do walki z terrorem i organizowania akcji ratunkowych. Komandosi SAS walczyli m.in. w Malezji, Omanie, Somalii, Bośni, Iraku i Afganistanie. Ich najbardziej znana akcja („Nimrod”) to uwolnienie 19 zakładników przetrzymywanych w irańskiej ambasadzie w 1980 r. Londynie. W 2001 r. komandosi SAS razem z Amerykanami i Australijczykami walczyli z talibami w górach Tora Bora w poszukiwaniu Osamy bin Ladena.

Delta Force (USA)

1st Special Forceds Operational Detachment-Delta (Airborne) to amerykańska jednostka specjalna utworzona w 1977 r. przez pułkownika Charlesa Beckwitha, wzorowana na brytyjskim oddziale SAS. Nazwę oddziału – Delta – zaczerpnięto przez pułkownika z operacji w Wietnamie o takim samym kryptonimie, w której brał on udział. W skład Delta Force wchodzą głównie komandosi z innych amerykańskich jednostek specjalnych. Grupa Delta Force jest wyspecjalizowana w akcjach odbijania zakładników, głównie z uprowadzonych samolotów. Jednostka składa się z 3 szwadronów (A, B, C), z których każdy może być podzielony na mniejsze jednostki. Delta Force to najlepiej wyposażona jednostka specjalna na świecie, często używając sprzętu, który jest konstruowany tylko na ich potrzeby. Jedną z najsłynniejszych akcji jednostki jest nieudana próba odbicia zakładników w ambasadzie amerykańskiej w Teheranie w 1980 r. Poza tym warto wspomnieć o ochronie uczestników Igrzysk Panamerykańskich 1979w Portoryko, akcjenna Grenadzie w 1983 r., odbicie zakładników samolotu Kuwejckich Linii Lotniczych w 1984 r., poszukiwania Mohameda Faraha Aidida w Mogadiszu w 1993 r., misja w Haiti w 1994 r., polowanie na talibów w Afganistanie (2001-2004) i operacja „Iragi Freedom” w 2003 r.

Specnaz (Rosja)

Specnaz to potoczne określenie sił specjalnych podległych wcześniej radzieckiemu, a obecnie rosyjskiemu zarządowi wywiadu wojskowego GRU. Termin „Specnaz” to połączenie słów „specjalnoje naznaczenije”, co oznacza „specjalne przeznaczenie”. Określenia Specnaz używają kompanie tzw. czerwonych beretów funkcjonujące przy dużych oddziałach wojsk wewnętrznych podlegających ministerstwu spraw wewnętrznych. Najsłynniejsza spośród nich jest jednostka „Witaź”. Początkowo był to pluton, następnie kompania o numerze taktycznym 9. Obecnie jest to pułk. Twórcą jednostki jest pułkownik Lisiuk, który powołał ją w 1978 r. do walki z terrorem i uwalniania zakładników podczas Igrzysk Olimpijskich w Moskwie w 1980 r. Obecnie w ramach FSB istnieje Centrum Specjalnego Przeznaczenia (CSN),w ramach którego działają co najmniej dwa oddziały: Zarząd A – do uwalniania zakładników i Zarząd W – wielozadaniowa formacja specjalna. Ich dopełnieniem jest tzw. grupa kadrowa 9 Pułku Specjalnego Przeznaczenia „Witaź”. Żołnierze Specnazu słyną z wyjątkowej sprawności fizycznej i brutalności. W trakcie operacji antyterrorystycznej w teatrze przy Dubrowce odurzonych gazem usypiających zamachowców podobno dobijali strzałem w głowę z bliskiej odległości.

Grom (Polska)

Jednostka Wojskowa GROM im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej to grupa specjalna wojsk polskich sformowana w 1990 r. w odpowiedzi na postrzelenie przez terrorystów w Bejrucie dwóch Polaków. Oficjalnie nazwa wywodzi się jako skrótowiec od „Grupa Reagowania Operacyjno-Manewrowego”, ale według innej wersji pochodzi od Gromosława Czempińskiego, który odpowiadał za organizację tzw. Operacji Samum. Grom został zorganizowany według wzorców amerykańskich i brytyjskich. Grupa została przygotowana do prowadzenia szerokiej gamy operacji specjalnych: działań ratunkowych, akcji bezpośrednich, działań antyterrorystycznych. Jednostka może prowadzić działania na lądzie, pod wodą i z powietrza, w trudnych warunkach pogodowych oraz terenowych. Żołnierze Grom brali udział w misjach na Haiti (1994), na Bałkanach (1996), Iraku i Afganistanie. Za jeden z największych sukcesów grupy uznaje się pojmanie zbrodniarza wojennego Slavko Dokmanovicia. Eksperci przyrównują jednostkę Grom do takich wojsk specjalnych jak SAS i Delta Force.

Shayetet 13 (Izrael)

Shayetet 13 (czyli Flotylla 13) to elitarna jednostka izraelskich komandosów, która specjalizuje się w działaniach na morzu, ziemi, w akcjach bezpośrednich, na tyłach przeciwnika, odbijaniu zakładników i operacjach wywiadowczych. Założona w 1949 r. przez Yohaia Ben-Nuna grupa brała udział praktycznie we wszystkich najważniejszych wojnach Izraela, jak również innych działaniach, które często są tajne i znane tylko nielicznym. Szybkość i precyzja działania Shayetet 13 sprawiają, że jednostka jest uznawana za jedną z najlepszych sił specjalnych na świecie. W oddziałach S’13 służy obecnie tylko 300 żołnierzy. W 2011 r. izraelscy komandosi zajęli płynąc pod liberyjską banderą statek „Victoria” z ładunkiem irańskiej broni przeznaczonej dla Hamasu. Ale najsłynniejszą operacją była przeprowadzona akcja przechwycenia 50 ton pocisków, moździerzy, karabinów i amunicji z pokładu statku „Karina A”.

KSK (Niemcy)

Kommando Spezialkräfte (KSK) to założona w 1996 r. niemiecka jednostka specjalna wzorowana na brytyjskim SAS. Komandosi KSK zajmują się wywiadem wojskowym, rozpoznawaniem i monitorowaniem celów o wysokim znaczeniu strategicznym, powstrzymywaniem ataków terrorystycznych, odbijaniem zakładników i niszczeniem ważnych dla przeciwnika obiektów. W skład jednostki wchodzi ponad 1000 żołnierzy: 850 zawodowych i co najmniej 150 komandosów z poboru. Jednostka KSK brała udział w operacjach mających na celu aresztowanie zbrodniarzy wojennych na Bałkanach i bierze udział w misjach w Afganistanie. KSK obok sił specjalnych z 7 innych państw stanowił część Połączonego Zespołu do Zadań Specjalnych – Południe, który w latach 2001-2002 skutecznie wytropił dziesiątki członków Al-Kaidy. Do najsłynniejszej akcji KSK należy zaliczyć schwytanie Milorada Krnolejaca w Bośni w 1998 r.

Rangers (USA)

US Army Rangers to elitarna formacja lekkiej piechoty Armii Stanów Zjednoczonych przeznaczona do operacji typu górskiego na terenie całego świata. Pierwsze oddziały tzw. rangerów powstały na początku XVII w. w Ameryce Północnej i miały na celu nieregularne walki z Indianami i Francuzami. W 1776 r., podczas rewolucji amerykańskiej, powstał pierwszy oficjalny oddział amerykańskiej armii noszący miano „rangers”, od nazwiska dowódcy zwany Knolwton’s Rangers. Pułk Rangers jest jednostką, która cały czas ma bardzo wysoki stopień gotowości (18 godzin) do rozpoczęcia działań w dowolnym miejscu na świecie i jest w stanie samodzielnie prowadzić akcje przez 5 dni. Do zadań Rangersów zalicza się prowadzenie akcji bezpośrednich, rajdy na tren wroga, ewakuację ludzi i sprzętu, infiltrację drogą lądową, morską i powietrzną, a także wsparcie lub ubezpieczanie innych jednostek specjalnych (Delta Force, Navy SEALs). Rangersi specjalizują się również w zdobywaniu przejętych przez terrorystów lotnisk. Grupa walczyła w Panamie w 1989 r. oraz rok później w Kuwejcie. W 1993 r. Rangersów wysłano do Somalii w ramach operacji „Przywrócić Nadzieję”. Komandosi uczestniczyli w misjach stabilizacyjnych na Haiti (1994), w Kosowie (2000), Iraku oraz Afganistanie.

GIGN (Francja)

GIGN (Groupe d’Intervention de la Gendarmerie Nationale) to oddział antyterrorystyczny francuskiej żandarmerii narodowej, który został powołany do życia po wydarzeniach w czasie Igrzysk Olimpijskich w Monachium w 1972 r. Od tego czasu GIGN może działać na terytoriach Francji i za granicą. Do podstawowych zadań należy bezpośrednia walka z terroryzmem lotniczym, tłumienie buntów więziennych, przejęcia niebezpiecznych przestępców oraz wsparcie policji. GIGN składa się z 6 grup po 15 ludzi: 4 grupy szturmowe i 2 pomocniczo-organizacyjne. Każda grupa szturmowa jest podzielona na 2 zespoły taktyczne. Jedna grupa jest zawsze w pogotowiu (24 godziny na dobę), a czas postawienia jednostki do akcji wynosi zaledwie 30 minut. W czasie swojego istnienia grupa GIGN wzięła udział w ponad 1000 operacjach, uratowała 500 zakładników, zabiła setki terrorystów i aresztowała blisko 1000 przestępców. Co ciekawe, w czasie perfekcyjnie zaplanowanych operacji zginęło tylko 2 komandosów. Do najsłynniejszych operacji GIGN zalicza się uwolnienie 30 dzieci z porwanego autobusu przez FLCS w Dżibuti w 1976 r., uwolnienie zakładników w Ouvea w 1988 r., ochrona w czasie Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Albertville w 1992 r., ocalenie 171 pasażerów Air France lotu 8969 w Marsylii w 1994 r. czy aresztowanie Boba Denarda na Komorach w 1995 r.

EKO Cobra (Austria)

EKO Cobra (Einsatzkommando Cobra) to austriacka jednostka specjalna nie mająca nic wspólnego z ekologią (jak może sugerować nazwa). Grupa EKO Cobra nie jest częścią austriackiej Policji Federalnej, ale bezpośrednio podlega pod Federalne Ministerstwo Spraw Wewnętrznych. Jednostka powstała w 1978 r., w odpowiedzi na wydarzenia związane z Igrzyskami Olimpijskimi w Monachium w 1972 r. Jednostkę EKO Cobra tworzy ok. 450 komandosów (w tym jedna kobieta), a podstawową bronią jest StG 77 (Steyr AUG). Uzbrojenie uzupełniające stanowi MP5, Steyr SSG 69, Steyr Elite, PGM Hecate II i Glock 17. Jednostka EKO Cobra nigdy nie uczestniczyła w operacjach ratowania zakładników, choć jest doskonale przeszkolona w odbijaniu porwanych samolotów. Jednostka brała udział w rozwiązywaniu sytuacji kryzysowej w więzieniu Graz-Kralau w 1996 r., przechwyceniu samolotu Aeroflot Tupolev Tu-154 w 1996 r. czy poszukiwaniach Aloisa Hubera w 2013 r., który zastrzelił 4 osoby.